Sosyal Güvenlik Hukuku kamu hukuku özellikleri de taşıyan kendine özgü bir hukuk dalı olarak toplumun tüm bireylerini özellikle Genel Sağlık Sigortası kapsamında kapsama almaktadır. 01.10.2008 öncesi birden fazla sigortalılıkla ilgili yasal düzenleme varken (506, 1479, 2925, 2926 ve 5434 sayılı kanunlar) 01.10.2008 sonrası 5510 sayılı Kanun kapsamında tek çatı altında toplanmış, ancak kazanılmış hakların korunması ilkesi nedeni ile 01.10.2008 öncesi oluşan sigortalılık hakları yönünden önceki mevzuat hükümleri uygulanmaya devam olunacağından, 5510 sayılı Kanun’da asıl maddeler yanında ek madde ve geçici maddelere yer verilmiştir. Bunun dışında 5510 sayılı Kanun kapsamında kurum alacaklarının tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Hakkında Kanun hükümleri uygulandığından, uygulanan mevzuatın kapsamı genişlemektedir. Bunun yanında İş Kazası ve Meslek Hastalıkları nedeni ile kısa vadeli sigorta kollarının uygulanmasında 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümleri de dikkate alındığında, Sosyal Güvenlik Hukuku uyuşmazlıklarına uygulanan yasal metinlerin ve hükümlerin çokluğu ve karmaşıklığı göze çarpmaktadır. Özellikle uyuşmazlıklarda sigorta kolları farklı olmasına rağmen kavramların yerinde kullanılmadığı, bu anlamda örneğin sürekli iş göremezlik oranı yerine maluliyet oranı, vazife malullüğü, engellilik oranı; meslekte kazanma gücü kaybı yerine çalışma gücü kaybı, ölüm aylığı yerine geçmiş yasal mevzuat hükümlerinde yer alan dul veya yetim aylığı gibi kavramlar kullanıldığı, oysa bunların farklı sigorta kolları ve farklı hükümlere tabi olduğu anlaşılmaktadır.

Mevzuatın genişliği, karmaşıklığı, kavramların yerli yerinde kullanılmaması nedeni ile alfabetik kavramlarla Sosyal Güvenlik Hukuku’nu yazma düşüncesi oluş-
muş ve bu eser meydana gelmiştir. Bu eserde alfabetik olarak Sosyal Güvenlik Hukuku kavramlarına, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yer alan kavramlara (hükümlere) yer verilmiştir. Uygulayıcı önüne gelen uyuşmazlıkta kavramlara bakarak yasal hükümlere, açıklamalara ve o konuda verilmiş güncel emsal kararlara ulaşacaktır.

Eser, daha önce Sosyal Güvenlik Hukuku konusunda yazılan eserlerden, gerek kapsam ve gerekse sistematik açıdan farklı şekilde kaleme alınmış olup uygulamacıların faydalanmasına sunulmuştur. Kitapta genel olarak karşı oyları kaleme alan Yargıtay üyelerine atıf yapılmış,ancak tarafımca kaleme alınan karşı oylar için atıf gösterilmemiştir.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ ............................................................................................................................... 7
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu......................................... 29
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun......................................... 30
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu......................................................................... 32
Adam Çalıştıranın Sorumluluğu ........................................................................................ 33
Adli Tıp Kurumu İhtisas Dairesi......................................................................................... 39
Adli Tıp Kurumu Üst Kurulu .............................................................................................. 40
Adli Tıp Kurumu raporunun bağlayıcılığı...................................................................... 41
Ağır Kusur ......................................................................................................................... 42
Aidiyet tespiti.................................................................................................................... 43
Aile Hekimi........................................................................................................................ 47
Aile Ödenekleri (Yükleri) Sigortası .................................................................................... 52
Aktif Dönem...................................................................................................................... 54
Alt İşveren......................................................................................................................... 55
Üçüncü kişinin aracılığı................................................................................................. 56
Alt İşverenin Sorumluluğu ................................................................................................ 59
Amme Alacağı................................................................................................................... 61
Anahtar Teslimi İş............................................................................................................. 68
Analık Hali......................................................................................................................... 71
Anlaşmalı boşanma .......................................................................................................... 78
Arabuluculuk..................................................................................................................... 81
Sosyal Güvenlik Uyuşmazlıkları bakımından ................................................................ 83
Asgari Günlük Kazanç ....................................................................................................... 87
Asgari İşçilik ...................................................................................................................... 89
Askerlik borçlanması......................................................................................................... 98
Asıl İşveren ..................................................................................................................... 101
Asıl İşverenin Sorumluluğu ............................................................................................. 102
Asıl-Alt İşveren İlişkisi ..................................................................................................... 106
Aylığın Başlangıç Tarihi ................................................................................................... 112
Aylık ................................................................................................................................ 112
Aylık bağlama koşulları ................................................................................................... 114

İçindekiler

10
Aylık Bağlama Oranı ........................................................................................................116
Aylık Bağlanmamış Olması Şartı ......................................................................................123
Aylıkların Kesilmesi..........................................................................................................126
Malullük aylığı kesilmesi .............................................................................................126
Yaşlılık aylığı kesilmesi ................................................................................................126
Hak sahiplerinin aylıklarının(ölüm aylığının) kesilmesi ...............................................126
Vazife malullüğü aylığının kesilmesi............................................................................127
Yeniden çalışmada kesilme.........................................................................................127
Anlaşmalı boşanma ve fiili birliktelikte kesilme ..........................................................127
Kontrol kaydı sonrası kesilme .....................................................................................127
Güvenlik görevlisinin terör suçundan hüküm giymesi nedeni ile kesilme ..................128
Kesilmede uygulanacak hükümler(5510/Geçici madde 1)..........................................129
Aylık Prim ve Hizmet Belgeleri.........................................................................................134
Aylık Prime Esas Kazanç...................................................................................................136
Prim Oranları...............................................................................................................136
Aylık Sigorta Primleri Bildirgesi........................................................................................141
Aylık Tahsis Talebi ...........................................................................................................143
Aylık ve Gelirlerin Birleşmesi...........................................................................................144
Ayni Yardım .....................................................................................................................152
Azami Günlük Kazanç ......................................................................................................155
Bağımsız Kusur.................................................................................................................156
1. Birden çok kişinin kusuruna, dolayısıyla kusur sorumluluğuna dayanan
tazminat yükümlülüğü ................................................................................................160
- Ortak kusur sorumluluğuna dayanan tazminat yükümlülüğü............................160
- Bağımsız kusur sorumluluğuna dayanan tazminat yükümlülüğü .......................160
2. Birden çok kişinin kusursuz sorumluluğuna tazminat yükümlülüğü.......................160
3. Sözleşme sorumluluğuna dayanan tazminat yükümlülüğü.....................................161
Bağışlanmaz Kusur...........................................................................................................164
Bakanlık İş Müfettişleri....................................................................................................166
Bakıcı Gideri.....................................................................................................................166
Bakıcı giderinden indirim konusu................................................................................167
Bakıma Muhtaç olma ......................................................................................................173
Bakmakla Yükümlü Olduğu Kişi (Bakmakla Yükümlü Olunan Kişi) ..................................174
Basın İş Kanunu Kapsamındaki Gazetecilerin Sigortalılığı ...............................................179
Baskın sigortalılık.............................................................................................................194

İçindekiler

11
Bedenen engellilik .......................................................................................................... 198
Bedensel Zarar................................................................................................................ 198
Belirsiz Alacak Davası...................................................................................................... 200
Bilinen Kazanç Dönemi ................................................................................................... 203
Bilinmeyen Kazanç Dönemi ............................................................................................ 205
Birden Çok İş Kazası ve Meslek Hastalığı Hali (Balthazard Formülü) .............................. 206
Blok çalışma.................................................................................................................... 209
Borçlanma (Hizmet Borçlanması) ................................................................................... 217
Hizmet Borçlanmasının Esasları ve Şartları ................................................................ 217
Hizmet borçlanması ile ilgili prim tahakkuku ve ödeme ile ilgili esaslar .................... 217
Borçlanma İşlemleri ................................................................................................... 218
Borçlanma Süreleri (sigortalıların borçlanabileceği süreler)...................................... 218
Hizmet Borçlanmasının Sonuçları .............................................................................. 221
Borçlanma Tutarı ............................................................................................................ 225
Borçlanmada yaşlılık aylığının belirlenmesi.................................................................... 230
Bordro tanıkları............................................................................................................... 233
Bölge Hakem Hastanesi.................................................................................................. 235
Cenaze Ödeneği.............................................................................................................. 235
Çağrı Usulü Çalışanlar..................................................................................................... 237
Çakışan sigortalılık .......................................................................................................... 238
Çalışma gücü kaybı ......................................................................................................... 245
Çıraklık ............................................................................................................................ 248
Çift aylık .......................................................................................................................... 259
Çiftçi Kayıt Sistemi .......................................................................................................... 273
Destekten Yoksun Kalma Tazminatı ............................................................................... 277
Devlet Katkısı .................................................................................................................. 298
Doktor Tavsiyelerine Uyma Yükümlülüğü ...................................................................... 302
Dul Aylığı......................................................................................................................... 305
El Halıcılığı Dokuma İşinde Çalışanların Sigortalılığı........................................................ 307
Eksik Gün Nedenleri (Eksik Gün Kodları) ........................................................................ 311
Elektronik Adres (Kayıtlı elektronik posta adresi)........................................................... 323
Emeklilik Aylığı(Yaşlılık aylığı) ......................................................................................... 325
Emeklilik Sonrası Çalışma ............................................................................................... 331
Emekliye Sevk Onayı....................................................................................................... 332
Emzirme Ödeneği ........................................................................................................... 334

İçindekiler

12
Engelli Raporu .................................................................................................................334
Engellilik Hali ...................................................................................................................335
Engellilik Oranı Tespiti.....................................................................................................336
Esnaf Bağ-Kur Sigortalılık Tespiti .....................................................................................342
Esnaf Ve Sanatkâr Siciline Kayıtlı Olanlar ........................................................................350
Eşin Evlenme Olasılığı ......................................................................................................355
Ev Hizmetlerinde Çalışanlar.............................................................................................359
Ev kadını ..........................................................................................................................365
Evlenme Ödeneği ............................................................................................................372
Evlilik Bağı Bulunmayan...................................................................................................373
Feragat edilmezlik ilkesi ..................................................................................................375
Feri müdahil ....................................................................................................................381
Fiili Birliktelik ...................................................................................................................383
Fiili çalışma ......................................................................................................................394
Fiilî Hizmet Süresi Zammı ................................................................................................400
Finansmanı Sağlanan Sağlık Hizmetleri ...........................................................................418
1) İlave ücret...............................................................................................................429
2) İlave Ücret Alınmayacak Kişiler...............................................................................430
3) İlave ücret alınamayacak sağlık hizmetleri .............................................................431
Gecikme Cezası................................................................................................................431
Gecikme Zammı...............................................................................................................432
Geçici İş Göremezlik Ödeneği..........................................................................................435
Geçici İş Göremezlik Süresi..............................................................................................437
Geçici İş İlişkisi (Geçici İşveren) .......................................................................................438
Geçici Olarak Yurt Dışında Bulunma................................................................................443
Geçici Ödeme ..................................................................................................................445
Geçmiş Sigortalılık Süresi.................................................................................................450
Gelir (Aylığı) Bağlanması..................................................................................................452
Gelir Testi ........................................................................................................................454
Gelir ve Aylık Bağlanmayacak Haller ...............................................................................455
1. Hak sahibinin suç işlemesi.......................................................................................455
2. Hak Sahibinin Aile Yükümlülüklerini İhlal Etmesi....................................................456
3. Boşanma ve Fiili birliktelik.......................................................................................457
Gelir ve Aylıkların Alt Sınırı ..............................................................................................462
Gelir ve Aylıkların Birleşmesi ...........................................................................................462

İçindekiler

13
Gelir ve Aylıkların Düzeltilmesi ....................................................................................... 463
Gelir ve Aylıkların Ödenmesi .......................................................................................... 465
Gelir ve Aylıkların Yükseltilmesi...................................................................................... 465
Gelir Vergisinden Muaf Olanlar...................................................................................... 466
Gelirin Başlangıcı ............................................................................................................ 467
Gelirin Kesilmesi ............................................................................................................. 468
Gelirin Yeniden Bağlanması............................................................................................ 470
Hak Sahiplerinin aylıklarının yeniden bağlanması...................................................... 470
Malullük aylığının yeniden bağlanması ...................................................................... 471
Vazife Malullüğü aylığının yeniden bağlanması ......................................................... 471
Yaşlılık aylığının yeniden bağlanması ......................................................................... 472
Gemiadamlarının Sigortalılığı ......................................................................................... 473
Genel Sağlık Sigortalısı.................................................................................................... 480
Genel Sağlık Sigortalısı Sayılanlar ................................................................................... 486
Genel Sağlık Sigortalısının Sorumluluğu ......................................................................... 493
Genel Sağlık Sigortası...................................................................................................... 493
Genel Sağlık Sigortası Primi ............................................................................................ 494
Gerçek Zarar................................................................................................................... 494
Gerekli Yaş Şartı.............................................................................................................. 502
Görevli Mahkeme ........................................................................................................... 503
1) İşçi Sigortalar Kurumu İle Sigortalılar Arasındaki Uyuşmazlıklardan Doğan
Görev(7036/5)............................................................................................................ 507
2) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’ndan doğan
uyuşmazlıklarda görev(Mad. 101).............................................................................. 507
3) 5434 sayılı emekli Sandığı Kanunu zamanında görev yapan kamu görevlileri
ile ilgili uyuşmazlıkta görev(5510/Geçici Mad. 4) ...................................................... 516
4) Munzam Vakıf Yardım Sandıklarının taraf olduğu uyuşmazlıklarda görev............. 521
5) 6183 sayılı kanun uygulamasında doğan uyuşmazlıklarda görev........................... 524
6) İflasın açılmasında görevli mahkeme..................................................................... 529
7) İdari İşlem ve Eylemlerden Doğan Zararlara İlişkin Tazminat Davalarında
Görev.......................................................................................................................... 530
8) 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’ndan doğan uyuşmazlıklarda görev .............. 533
9) İşçi sigortaları kurumu ile ilgili diğer kanunlardan doğan uyuşmazlıklarda
görev .......................................................................................................................... 533
10) İdari Para Cezalarına İlişkin Uyuşmazlıklarda Görev ............................................ 534
Sosyal Güvenlik Hukuku Uyuşmazlıklarında uygulanan mevzuat .............................. 536

İçindekiler

14
Yargıtay’ın Sosyal Güvenlik Hukuku Uyuşmazlıklarını temyizen inceleyen Dairesi
10. Hukuk Dairesi olup iş bölümüne göre...................................................................537
Gözetme Borcu................................................................................................................539
Güncelleme Katsayısı.......................................................................................................553
Gündelik Giderler ............................................................................................................558
Kontrol Çağrılarına İstinaden Yapılan Sevklere İlişkin Yol ve Gündelik Giderleri ........559
Belli Bir Program Çerçevesinde Sayılan Tedavilere Ait Yol ve Gündelik Giderleri.......560
Güvenlik korucuları .........................................................................................................561
Haczedilmezlik ilkesi (Haciz yasağı) .................................................................................565
Meskeniyet itirazı........................................................................................................568
Hak düşürücü süre...........................................................................................................573
Hizmet tespitinde hak düşürücü süre .........................................................................574
Hizmet tespitinde hak düşürücü sürenin hak sahipleri açısından başlangıcı ..............577
Hizmet tespitinde hak düşürücü süreyi kesen nedenler.............................................582
Yargı kararı ile hak düşürücü süre kabul edilmeyen durumlar ...................................583
Sigorta primlerinde hak düşürücü süre.......................................................................584
Asgari İşçilikte hak düşürücü süre...............................................................................585
İdari para cezalarında hak düşürücü...........................................................................585
Ödeme emrinde hak düşürücü süre ...........................................................................585
Kıymet takdirine itirazda hak düşürücü süre ..............................................................586
Tasarrufun iptalinde hak düşürücü süre.....................................................................587
İhtiyati hacze itirazda hak düşürücü süre ...................................................................587
Hak Edilen Ücret..............................................................................................................587
Hak Ediş Ödemesi............................................................................................................592
Hak Sahibi (Hak sahipliği) ................................................................................................593
Hak sahiplerinin ölüm aylığından yararlanma şartları ................................................594
Hak sahipliği ölümle mi doğar?...................................................................................598
Hak Sahiplerine Aylık veya Gelir Bağlanması...................................................................599
Hak Sahiplerinin Aylıklarının Kesilmesi............................................................................603
Hak Sahiplerinin Aylıklarının Yeniden Bağlanması...........................................................604
Hakem Hastanesi.............................................................................................................604
Harp Malûlü.....................................................................................................................605
Hastalık Hali.....................................................................................................................608
Hastalık Sigortası .............................................................................................................610
Hizmet Akdi İle Çalışanlar................................................................................................613

İçindekiler

15
Hizmet Basamakları........................................................................................................ 615
Hizmet Belgeleri ............................................................................................................. 616
Hizmetlerin Birleştirilmesi .............................................................................................. 617
Hizmet birleştirmeye zorlanmama (Tek hizmetin aylık için yetmesi ve
birleştirilmeye zorlanmama olgusu) .......................................................................... 620
Hizmet Borçlanması........................................................................................................ 627
Hizmet tespiti ................................................................................................................. 627
Hizmet tespiti davası ...................................................................................................... 628
Davanın tarafları ........................................................................................................ 629
Dava açma süresi (Hak düşürücü süre)...................................................................... 629
Davanın yasal dayanağı.............................................................................................. 630
İdari Para Cezası.............................................................................................................. 638
İhya Edilen Süre .............................................................................................................. 641
İlave Aylık........................................................................................................................ 645
İlk Peşin Sermaye Değeri ................................................................................................ 646
İlliyet bağı ....................................................................................................................... 655
İsteğe Bağlı Sigortalılık.................................................................................................... 657
İş Göremezlik Oranının Artması...................................................................................... 667
İş Göremezlik Oranının Azalması .................................................................................... 670
İş Güvenliği ..................................................................................................................... 671
İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Halinde Sağlanan Haklar............................................ 671
İş Kazasını Bildirme Yükümlülüğü ................................................................................... 671
İş Kazası .......................................................................................................................... 672
1. Kişi Unsuru ............................................................................................................. 673
2. Kazaya uğrama ve zarar görme unsuru.................................................................. 674
3. Olay Unsuru............................................................................................................ 675
4. Kaza ile sigortalının uğradığı zarar arasındaki ilişki unsuru .................................... 677
İş Kazası Tespiti............................................................................................................... 692
Yurt dışı işyerinde iş kazasının tespiti......................................................................... 698
İş Kazası ile Meslek Hastalığı Bildirgesi ........................................................................... 708
İş Sağlığı .......................................................................................................................... 712
İş Sağlığı ve İş Güvenliği .................................................................................................. 713
İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu Kurma Yükümlülüğü......................................................... 719
İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirlerini Denetleme Yükümlülüğü.......................................... 721
İş Sağlık Birimi Oluşturma Yükümlülüğü......................................................................... 723

İçindekiler

16
İş Sözleşmesi....................................................................................................................723
İş Sözleşmesi İle Diğer İş Görme Edimleri Arasındaki Farklar......................................724
a) İş sözleşmesi-vekalet sözleşmesi ayrımı............................................................724
b) İş sözleşmesi- eser sözleşmesi ayrımı ...............................................................726
c) İş sözleşmesi-ortaklık ayrımı (Kişi-organ unsuru):..............................................727
ca) Ortaklıkta Ticari Temsilcilerin durumu.....................................................730
cb) Ortaklıkta pay sahibi olanları durumu......................................................731
d) İş sözleşmesi-hasılat (ürün) kirası ayrımı...........................................................731
e) İş -Acente Sözleşmesi İlişkisi.............................................................................732
f) Serbest Çalışma (Freelance Çalışma)- İş ilişkisi ayrımı........................................733
İşçilik Tutarları .................................................................................................................742
İsçiyi Gözetme ve Koruma Borcu.....................................................................................744
İşe giriş bildirgesi .............................................................................................................745
İşlemiş devre ...................................................................................................................754
İşsizlik Sigortası................................................................................................................759
İşsizlik Ödeneği ................................................................................................................761
İşsizlik Süreleri (işsizlik süresi) .........................................................................................762
İşveren.............................................................................................................................765
İşveren Vekili ...................................................................................................................768
İşverenin İsçilerini Eğitme ve Bilgilendirme Yükümlülüğü...............................................769
İşverenin İşyerini Örgütleme Yükümlülüğü .....................................................................772
İşverenin Sorumluluğu ....................................................................................................772
Hukuki Sorumluluk......................................................................................................772
İşverenin iş sözleşmesinden doğan sorumluluğu.......................................................773
İşverenin kanundan kaynaklanan sorumluluğu.........................................................777
İş Kazası ve meslek hastalığında işverenin kuruma karşı sorumluluğu
(5510/21.1 ve3)......................................................................................................782
Sigortasız çalıştırmada işveren sorumluluğu(5510/23)...........................................783
Cezai Sorumluluk ........................................................................................................783
İşyeri................................................................................................................................784
İşyeri Hekimi İstihdam Etme Yükümlülüğü......................................................................788
İşyerinde İşverence Alınan İş Sağlığı Güvenliği Tedbirlerine Uyma Yükümlülüğü ...........804
İşyerinde Mühendis, Teknik Eleman ve İş Güvenliği Sorumlusu İstihdam Etme
Yükümlülüğü....................................................................................................................805
İşyerinin Bildirilmesi ........................................................................................................806

İçindekiler

17
İşyerinin Devri................................................................................................................. 808
İşyerinin İntikali .............................................................................................................. 812
İtibarî Hizmet Süresi ....................................................................................................... 813
İtibarî (Fiili) Hizmet Süresi Primi ..................................................................................... 818
İtiraz................................................................................................................................ 819
Kaçınılmazlık İlkesi .......................................................................................................... 821
Kamu Düzeni................................................................................................................... 828
Kamu görevlileri.............................................................................................................. 830
Kamu İdareleri ................................................................................................................ 831
Kamu İdarelerinde Ders Ücreti Karşılığı Görev Verilenler .............................................. 837
Kamu İdarelerinde Memur veya Sözleşmeli Çalışanlar(4/c)........................................... 842
Katılım Payı ..................................................................................................................... 848
Katılım Payı Alınması ...................................................................................................... 849
Kayıt dışı çalışma............................................................................................................. 855
Kazanç İstisnası............................................................................................................... 858
Kendi Adına (Nam) Ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar(4/B) ............................................. 859
Kesintili çalışma .............................................................................................................. 863
Kısa Süreli Çalışma .......................................................................................................... 865
Kısa Vadeli Sigorta Kolları ............................................................................................... 866
Kısa Vadeli Sigorta Kollarında Dikkate Alınmayan Süreler.............................................. 874
Kısmi Süreli Çalışanların Sigortalılıkları ........................................................................... 877
Kısmi süreli iş sözleşmesi................................................................................................ 884
1. Kısmi süreli iş Sözleşmesi ....................................................................................... 884
2. Çağrı usulü çalışmaya dayalı iş sözleşmesi ............................................................. 885
3. Kapıcılık (Konut kapıcılığı)....................................................................................... 886
Kişiye Yönelik Koruyucu Sağlık Hizmeti........................................................................... 889
Komşu İşyerleri Tanıkları ................................................................................................ 891
Kontrol Denetimi ............................................................................................................ 894
Kontrol Kaydı .................................................................................................................. 901
Kontrol Muayenesi ......................................................................................................... 903
Kurum Denetim Raporu.................................................................................................. 909
Kurum denetim raporunun delil niteliği..................................................................... 909
Kurum işleminin iptali..................................................................................................... 915
Kurum Sağlık Kurulu ....................................................................................................... 929
Kurum Sağlık Kurulu Kararı............................................................................................. 932

İçindekiler

18
Kurum Sicil Dosyası..........................................................................................................935
Kurumca Finansmanı Sağlanmayacak Sağlık Hizmetleri..................................................937
Kurumca Rücû (Kurumun rücu hakkı)..............................................................................938
İşverenin 14 ve 21. Madde Kapsamındaki Sorumluluğu.............................................939
İşverenin 23. Madde Kapsamında Sorumluluğu .........................................................940
Rücu Hallerinin Birleşmesi ..........................................................................................941
İşverenin 76. Madde Kapsamında Sorumluluğu .........................................................942
Üçüncü Kişilerin 21. Madde Kapsamında Sorumluluğu ..............................................942
Üçüncü Kişilerin 39. Madde Kapsamında Sorumluluğu ..............................................943
Üçüncü Kişilerin 76. Madde Kapsamında Sorumluluğu ..............................................944
Rücu Edilemeyecek Kişiler (Mad. 21/5) ......................................................................944
Kurumun Denetim ve Kontrol İle Yetkilendirilen Memurları ..........................................954
Kurumun Denetleme ve Kontrol Yetkisi ..........................................................................958
Kusur ...............................................................................................................................959
Kusur Oranı......................................................................................................................959
Kusur Sorumluluğu ..........................................................................................................980
Kusur ve Destek Görenlerin Gelirden Alacakları Pay Oranları.........................................986
Kusursuz Sorumluluk .......................................................................................................989
Maddi Tazminat...............................................................................................................994
* Çalışma gücü kaybından doğan zararların tazmini,..................................................995
* Kazanç kaybından doğan zararların tazmini,............................................................995
* Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararların tazmini.................................995
* Tedavi masrafları......................................................................................................996
Maddi Tazminat Hesabı...................................................................................................996
Malûl Sayılma ..................................................................................................................999
Maluliyet Oranının Tespiti.............................................................................................1001
Malûl Sayılmasına Esas Tutulan Rapor..........................................................................1004
Malullük.........................................................................................................................1005
Malullük aylığı ...............................................................................................................1006
Malullük Aylığının Başlangıcı .........................................................................................1007
Malullük Aylığının Hesaplanması...................................................................................1009
Malullük Aylığının Kesilmesi ..........................................................................................1011
Malullük Aylığının Yeniden Bağlanması.........................................................................1014
Malullük Sigortası..........................................................................................................1015
Malullük Sigortası Primi.................................................................................................1017

İçindekiler

19
Malullük Sigortasından Sağlanan Haklar ...................................................................... 1017
Malullük Sigortasından Yararlanma Şartları ................................................................. 1019
Manevi Tazminat.......................................................................................................... 1021
Memuriyet Kıdem Aylık Tutarları ................................................................................. 1031
Memuriyet Taban Aylık ................................................................................................ 1032
Meslek Edindirme, Geliştirme ve Değiştirme Eğitimine Katılan Kursiyerlerin
Sigortalılığı .................................................................................................................... 1032
Meslek Hastalığı............................................................................................................ 1034
Meslek Hastalığı Tespiti................................................................................................ 1046
Meslek Hastalıkları Hastanesi....................................................................................... 1053
Meslekî Eğitim Gören Öğrencilerin Sigortalılığı ............................................................ 1054
Mesleki Risk .................................................................................................................. 1056
Meslekte Kazanma Gücü .............................................................................................. 1059
Meslekte Kazanma Gücü Kaybı..................................................................................... 1059
Mevsimlik çalışma ........................................................................................................ 1062
Muhtasar Beyanname .................................................................................................. 1066
Mücbir Sebep ............................................................................................................... 1069
Mütekabiliyet Esası....................................................................................................... 1071
Müteselsilen Sorumluluk.............................................................................................. 1072
İşveren ile birlikte müteselsil sorumlu tutulanlar .................................................... 1074
1) İşveren vekilleri................................................................................................. 1074
2) Üst düzey yöneticiler......................................................................................... 1074
3) Serbest muhasebeci mali müşavirler ile yeminli mali müşavirler......................... 1074
4) Alt işverenler..................................................................................................... 1074
5) Geçici işverenler................................................................................................ 1075
6) Devralan işverenler........................................................................................... 1075
Olağan Sebep (Özen) Sorumluluğu............................................................................... 1081
Onay Tarihi ................................................................................................................... 1082
Ortak Kusur................................................................................................................... 1083
Ortalama aylık kazanç................................................................................................... 1086
Ödeme Dönemi ............................................................................................................ 1096
Ödeme Emrinin İptali.................................................................................................... 1098
Ödeme Tarihi................................................................................................................ 1106
Ödenek ve Gelirlere Esas Tutulacak Günlük Kazanç ..................................................... 1106
Öğrenim görenlerin sigortalılığı.................................................................................... 1108

İçindekiler

20
Ölüm aylığı.....................................................................................................................1111
Ölüm Aylığı Bağlanması.................................................................................................1111
Ölüm Aylığının Hak Sahiplerine Paylaştırılması .............................................................1118
Ölüm Sigorta Primi ........................................................................................................1125
Ölüm Sigortası ...............................................................................................................1126
Ölüm Sigortasından Bağlanacak Aylığın Hesaplanması .................................................1127
Ölüm Sigortasından Sağlanan Haklar ............................................................................1128
Ölüm Sigortasından Yararlanma Şartları .......................................................................1128
Ölüm Toptan Ödemesi Yapılması ..................................................................................1131
Önceden Başlayan Sigortalılık .......................................................................................1132
Önceye Etki Yasağı.........................................................................................................1135
Özel Yardım Sandıklar....................................................................................................1138
Özel Eğitim Kurumlarında Eğitim Elemanı Olarak Çalışanların Sigortalılığı ...................1144
Özen Borcu ....................................................................................................................1145
Pasif Dönem ..................................................................................................................1145
Peşin Sermaye Değeri....................................................................................................1147
Prim Alınması Zorunluluğu ............................................................................................1151
Prim Borçlarına Halef Olma...........................................................................................1157
Prim Hizmet Beyannamesi ............................................................................................1158
Prim Kesintisi.................................................................................................................1159
Prim Oranları .................................................................................................................1162
Prim Ödeme Gün Sayıları ..............................................................................................1164
Prim Ödeme Yükümlülüğü ............................................................................................1165
Prim Ödeme Yükümlülüğü (Müşterek ve müteselsil sorumluluk esasları)....................1169
İşveren yükmülülüğü.................................................................................................1169
Asıl-alt işveren ilişkisinde ..........................................................................................1169
Geçici iş ilişkisinde.....................................................................................................1169
İşyerinin devri halinde...............................................................................................1170
Kamu görevlileri........................................................................................................1170
Temsil yetkisi olanlar(Kanuni temsilciler) .................................................................1171
Üst düzey yöneticiler ................................................................................................1171
Temsilciler ve üst düzey yöneticilerinin sorumluluğun kaldıran durum ...................1172
Prim Teşviki ...................................................................................................................1183
Prim Transferi................................................................................................................1202
Prime Esas Kazanç .........................................................................................................1204

İçindekiler

21
Prime Esas Kazanç Alt Sınırı .......................................................................................... 1214
Prime Esas Kazanç Tespiti............................................................................................. 1215
Ücretin ispatı(6098 sayılı TBK. 401. Emsal Ücret) .................................................... 1216
İşçilik alacaklarında tespit edilen ve kesinleşen ücretin, prime esas kazanç
tespitine etkisi.......................................................................................................... 1222
Prime Esas Kazanç Üst Sınırı ......................................................................................... 1246
Prime Esas Kazançların Hesabı ..................................................................................... 1247
Primlerin İadesi (Geri istenmesi) .................................................................................. 1247
Refakatçi Giderleri ........................................................................................................ 1251
Resen araştırma ilkesi................................................................................................... 1252
Rödovans sözleşmesi.................................................................................................... 1256
Ruhen Engellilik ............................................................................................................ 1276
Rücûen Tazminat.......................................................................................................... 1279
Sigortalının veya hak sahiplerinin açtığı tazminat davasında alınan kusur
raporunun rücu davasına etkisi................................................................................ 1285
Sağlık Giderlerinin Ödenmesi ....................................................................................... 1288
Sağlık Hizmeti ............................................................................................................... 1291
Sağlık Hizmeti Sunucusu............................................................................................... 1292
Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Şartları ................................................................... 1294
Sağlık Hizmetlerinin Ödenecek Bedellerinin Belirlenmesi............................................ 1298
Sağlık Raporu................................................................................................................ 1298
Sağlık Raporu Alma Yükümlülüğü................................................................................. 1299
Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) ...................................................................................... 1310
Sahte sigortalılık ........................................................................................................... 1311
Sahte Sigortalı Bildiriminin Sonuçları ....................................................................... 1312
1. Sahte Sigortalı Bildiriminin Sosyal Sigortalar Kanunu Açısından Sonuçları....... 1312
a) Sahte Sigortalı Açısından Sonuçları....................................................... 1312
b) İşveren Açısından Sonuçları.................................................................. 1312
2. Sahte Sigortalı Bildiriminin Türk Ceza Kanunu Açısından İşveren ve Sahte
Sigortalı Yönüyle Sonuçları .................................................................................... 1312
Sebep Sorumluluğu ...................................................................................................... 1314
Seçilen Prime Esas Kazanç ............................................................................................ 1314
Serbest Meslek Kazancı ................................................................................................ 1316
Sigorta sicil kaydı .......................................................................................................... 1319
Sigortalı......................................................................................................................... 1319

İçindekiler

22
Sigortalı Bildirimi ...........................................................................................................1323
Sigortalı Çalışmama Şartı...............................................................................................1325
Sigortalı Hesap Fişi.........................................................................................................1326
Sigortalı Lehine Yorum ilkesi .........................................................................................1327
Sigortalı Sayılan Kişi.......................................................................................................1328
Sigortalı sayılmayanlar ..................................................................................................1335
Sigortalı Tescili...............................................................................................................1337
Sigortalıları Kuruma Bildirme Yükümlülüğü ..................................................................1337
Sigortalıların Borçlanabileceği Süreler...........................................................................1339
Sigortalılığın Başlangıç Tarihi.........................................................................................1344
Sigortalılığın Başlangıç Tespiti .......................................................................................1346
Sigortalılığın Sona Ermesi ..............................................................................................1349
Sigortalılığın askıda olduğu süreler...........................................................................1352
Sigortalılığın Vazgeçilmezliği..........................................................................................1355
Sigortalılığın Zorunluluğu ..............................................................................................1356
Sigortalılık Başlangıcı .....................................................................................................1357
Sigortalılık Hallerinin Birleşmesi ....................................................................................1359
Sigortalılık Süresi ...........................................................................................................1361
Sigortalının İş Görebilirlik Çağı.......................................................................................1362
Sigortalının İş Göremezlik Derecesi...............................................................................1366
Sigortalının Kalan Ömür Süresi......................................................................................1368
Sigortalının Net Geliri ....................................................................................................1368
Sigortalıya Sağlık Yardımı Yapma Yükümlülüğü.............................................................1370
Son Aya Mal Etme .........................................................................................................1370
Sosyal Güvenlik Destek Primi ........................................................................................1374
Sosyal Güvenlik Hakkı....................................................................................................1374
Sosyal Güvenlik Kurumuna Başvuru Zorunluluğu..........................................................1375
Sosyal Güvenlik Primlerini Ödeme Yükümlülüğü ..........................................................1384
Sosyal Güvenlik Sicil Numarası ......................................................................................1386
Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri ........................................................................................1387
Sosyal Risk .....................................................................................................................1391
Sosyal Sigortalarda Çokluk İlkesi ...................................................................................1392
Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu...............................................................................1394
Sözleşmeli Personel (Sözleşmeli Çalışanların sigortalılığı).............................................1395
Stajyer ...........................................................................................................................1397

İçindekiler

23
Sürekli İş Göremezlik Geliri........................................................................................... 1400
Sürekli İş Göremezlik Gelirine Hak Kazanma ................................................................ 1400
Sürekli İş Göremezlik Gelirinin Başlangıcı..................................................................... 1401
Sürekli İş Göremezlik Gelirinin Hesaplanması .............................................................. 1401
Sürekli İş Göremezlik Oranının Tespiti.......................................................................... 1402
Süreksiz İşler................................................................................................................. 1406
Sürelerin Değerlendirilmesi.......................................................................................... 1408
Süresinde Bildirilmeyen Sigortalılıktan Doğan Sorumluluk .......................................... 1410
Süt Desteği.................................................................................................................... 1412
Şahsi Sicil dosyası (işyeri özlük dosyası)........................................................................ 1412
Şirket Ortaklığı .............................................................................................................. 1413
Şirket ortaklarının sigortalılığı .................................................................................. 1413
Sigorta kollarından yararlanmaları........................................................................... 1418
Sigortalılığın sona ermesi ......................................................................................... 1419
Şirket ortaklarının sorumluluğu ............................................................................... 1424
Şirket Yönetim Kurulu Üyesi ......................................................................................... 1429
Yönetim Kurulu üyelerinin sigortalılığı..................................................................... 1429
Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu ................................................................. 1430
Anonim Şirketler yönünden ..................................................................................... 1431
Şirketten Tahsil İmkanı Bulunmayan Kamu Alacağı...................................................... 1434
Tahsil Zamanaşımı ........................................................................................................ 1439
Tarım Bağ-Kur Sigortalılık Tespiti.................................................................................. 1443
Tarım İşlerinde veya Orman İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz İşlerde Çalışanların
Sigortalılığı .................................................................................................................... 1450
Tarımda Kendi Adına Ve Hesabına Bağımsız Çalışanlar................................................ 1453
Tarımsal Amaçlı Kredi ................................................................................................... 1457
Tarımsal Faaliyet........................................................................................................... 1458
Tasarrufun İptali ........................................................................................................... 1459
Tazminata Esas Ücret ................................................................................................... 1462
Tedavi Süresinin Uzaması ............................................................................................. 1464
Tehlike Sorumluluğu..................................................................................................... 1470
1. 6098 sayılı TBK. 71. Maddesi uyarınca işletmeden kaynaklanan tehlike
sorumluluğu ............................................................................................................. 1471
2. Tehlike sorumluluğunun diğer bir türü, Araç İşletenin sorumluluğu (2918
sayılı kanundan doğan) ............................................................................................ 1472

İçindekiler

24
Temlik Edilmezlik (Temlik Yasağı)..................................................................................1480
Temsil Yetkisi.................................................................................................................1480
Şirketlerde.................................................................................................................1480
İflasta ........................................................................................................................1481
Siyasi partilerde ........................................................................................................1481
Kat maliklerinde........................................................................................................1482
Temsil ve İlzama Yetkili kişi ...........................................................................................1482
Teşvik Belgesi ................................................................................................................1489
Teşvik Tutarı ..................................................................................................................1489
Tevkifat..........................................................................................................................1491
Ticarî Kazanç..................................................................................................................1495
Toplum Yararına Çalışma Programlarından Yararlananların sigortalılığı.......................1495
Toptan Ödeme Yapılması ..............................................................................................1496
Yaşlılık Toptan Ödemesi............................................................................................1496
Yaşlılık Toptan Ödemesinin İhyası.............................................................................1497
Ölüme Bağlı Toptan ödeme yapılması (Hak sahiplerine)..........................................1498
Ölüme Bağlı Toptan Ödemesinin İhyası....................................................................1499
Transferi Sağlanan Primlerin İadesi...............................................................................1501
Tüm Sigorta kolları ........................................................................................................1503
Uluslararası Koruma Başvurusu veya Statüsü Sahibi ve Vatansız Kişi ...........................1504
Uluslararası Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri.....................................................................1506
Çok uluslu sözleşmeler..............................................................................................1506
İkili Sözleşmeler ........................................................................................................1507
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi İmzalanan Ülkeler.........................................................1509
Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Sigortalılık Sürelerinin Birleştirilmesi ............1510
Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Aylıklar Hesaplanması...................................1511
Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Üçüncü Kişinin Sorumluluğu .........................1512
Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Anlaşmazlıkların Çözümü..............................1513
Sosyal Güvenlik Sözleşmelerine Göre Sigortalının Tabi Olduğu Mevzuat.................1513
Usta Öğretici Olarak Çalıştırılanların Sigortalılığı...........................................................1514
1. Haklarındaki yasal mevzuat ..................................................................................1514
2. Usta ve uzman öğreticilerin statüsü .....................................................................1515
3. Sosyal güvenlik hakları (sigortalılıkları) .................................................................1517
Usulü kazanılmış hak .....................................................................................................1520
Uzman Öğreticilerin sigortalılığı ....................................................................................1530

İçindekiler

25
Uzun Vadeli Sigorta Kolları ........................................................................................... 1530
Ücret............................................................................................................................. 1531
Ücretsiz Çalışan Eş........................................................................................................ 1539
Üçüncü Kişi ................................................................................................................... 1542
Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru........................................................................................... 1544
Üçüncü Kişinin Sorumluluğu......................................................................................... 1544
İş kazası veya meslek hastalığında sigortalıya veya hak sahiplerine karşı................ 1544
Kurumun Rücuan tazminat davasında ..................................................................... 1544
- Kısa vadeli sigorta kollarında üçüncü kişinin sorumluluğu .............................. 1544
- Uzun Vadeli Sigorta Kolları Bakımından Üçüncü Kişinin Sorumluluğu (Yasal
dayanak 5510 sayılı kanun mad. 39). ..................................................................... 1545
Üçüncü kişilerin sağlık hizmeti sağlamasına ve tedavinin uzamasına neden
olmasında................................................................................................................. 1546
Ürün teslimi .................................................................................................................. 1547
Vahidi Çalışmalar.......................................................................................................... 1550
Vazife Malullüğü........................................................................................................... 1552
Vazife Malullüğü (Normal Vazife Malullüğü-Kamu Görevlileri) .............................. 1552
1. Normal vazife malullüğü,................................................................................... 1554
2. TSK vazife malullüğü,......................................................................................... 1554
3. Harp malullüğü(5510 sayılı Kanunun 47/8 maddesi),.......................................... 1554
4. 2330 sayılı Kanun kapsamında vazife malullüğü ................................................. 1554
5. 3713 sayılı Kanun kapsamında vazife malullüğü ................................................. 1556
Vazife Malullüğü Hükümlerinin Uygulanmadığı haller............................................. 1556
Vazife Malullüğü Hakları............................................................................................... 1562
Vazife Malullüğü Tespiti ............................................................................................... 1563
Vazife Malullüğü Aylığı ................................................................................................. 1564
Vazife Malullüğünün diğer aylıklar ile birleşmesi..................................................... 1566
Vazife Malullüğü Aylığının Kesilmesi ............................................................................ 1567
Vazife Malullüğü Aylığının Yeniden Bağlanması ........................................................... 1568
Yabancı Uyruklu Kişiler ................................................................................................. 1568
Yabancı uyrukluların hizmet tespiti.......................................................................... 1574
Yapılandırma................................................................................................................. 1580
Yardım Sandıkları.......................................................................................................... 1581
Yardımcı Kişinin Fiilinden Sorumluluk........................................................................... 1595
İşveren açısından yardımcı kişinin fiilinden sorumluluk........................................... 1596

İçindekiler

26
Yaş.................................................................................................................................1598
Yaş Düzeltimi (Tashihi) ..................................................................................................1599
Yaşam Hakkı ..................................................................................................................1605
Yaşam tabloları..............................................................................................................1606
1) 1931 Tarihli “PMF” Yaşam Tablosu.......................................................................1606
2) Ulusal Mortalite Tablosu-TRH 2010......................................................................1607
Yaşlılık Aylığı Bağlanması...............................................................................................1613
Yaşlılık Aylığının Başlangıcı ............................................................................................1620
Yaşlılık Aylığının Hesaplanması......................................................................................1620
Yaşlılık Aylığının Kesilmesi .............................................................................................1622
Yaşlılık Sigorta Primi ......................................................................................................1623
Yaşlılık Sigortası .............................................................................................................1623
Yaşlılık Sigortasından Sağlanan Haklar ..........................................................................1624
Yaşlılık Sigortasından Yararlanma Şartları .....................................................................1624
Yazılı İstek......................................................................................................................1632
Yemek Yardımı...............................................................................................................1633
Yersiz Ödeme (Fazla ve Yersiz Ödeme)..........................................................................1635
Sigortalıların kusurlu ve kasıtlı davranışlarından kaynaklanan haller .......................1636
Kurumun hatalı işlemlerinden doğan fazla veya yersiz ödemeler ............................1637
Fazla veya yersiz ödemelerden kaynaklanan alacağın tahsil şekilleri
(Yön. Mad. 13) ..........................................................................................................1637
Gelir ve aylıkların hesaplardan yersiz çekilmesi(Yön. Mad. 14)................................1638
Yetim Aylığı....................................................................................................................1643
Yetiştirme Masrafları.....................................................................................................1647
Yetkili Mahkeme (Sosyal Güvenlik Uyuşmazlıklarında yetkili mahkeme) .....................1648
1. Davalının Yerleşim Yeri (ikametgahı) ....................................................................1649
2. İşin yapıldığı yer ....................................................................................................1650
3. İşlemin Yapıldığı yer..............................................................................................1652
4. Alacaklı birimin bulunduğu yer mahkemesi..........................................................1652
5. İş Kazalarında Yetkili Mahkeme ............................................................................1652
6. İş Mahkemelerinde yetkinin hukuki niteliği..........................................................1653
Yol Gideri .......................................................................................................................1663
Yol Yardımı.....................................................................................................................1663
Yurda Kesin Dönüş.........................................................................................................1665
Yurt Dışı Borçlanma Süreleri..........................................................................................1667

İçindekiler

27
Yurt Dışında Ev Kadını Olarak Geçen Süre .................................................................... 1670
Yurt Dışında Tedavi....................................................................................................... 1673
Yurt Dışındaki İşyerlerinde Çalıştırılmak Üzere Götürülen Türk İşçileri ........................ 1674
Yükseköğrenim Yapma ................................................................................................. 1678
Yürütülmekte Olan İş.................................................................................................... 1681
Zamanaşımı .................................................................................................................. 1681
Kurumun alacakları yönünden ................................................................................. 1688
Sigortalı veya hak sahipleri istemleri bakımından.................................................... 1689
İdari para cezalarında............................................................................................... 1689
İş kazası ve meslek hastalıkları nedeni ile maddi ve manevi tazminat
istemlerinde zamanaşımı ......................................................................................... 1703
Uzamış ceza zamanaşımının uygulanması ............................................................... 1709
- Anayasa Mahkemesi Genel Kurul Kararı .............................................................. 1710
Zarar ............................................................................................................................. 1727
Zarar Görenin Kusuru ................................................................................................... 1728
Zorunluluk ilkesi............................................................................................................ 1729
a) Tasarruf edilmezlik ilkesi...................................................................................... 1730
b) Vazgeçilmezlik ilkesi............................................................................................. 1730
c) Sosyal sigortalarda çokluk ilkesi ........................................................................... 1730
d) Sosyal sigortalarda teklik ilkesi (Yararlanmada ve yükümlülükte)....................... 1730
e) Resen Tescil İlkesi................................................................................................. 1730
f) Sosyal koruma ilkesi.............................................................................................. 1731
g) Sosyal denkleştirme ilkesi .................................................................................... 1731
h) Dayanışma ilkesi................................................................................................... 1731
ı) Tamamlayıcılık ilkesinin sınırlı olması ................................................................... 1731
Zorunlu Göçe Tabi Tutulanların Çalışma Süreleri ......................................................... 1732
Zorunlu Sigortalılık Sürelerinin Tespiti.......................................................................... 1733
KAYNAKÇA .................................................................................................................... 1735
 

BASKI TARİHİ	03/2024
BOYUT	17X25
CİLT	CİLTLİ
DİLİ	TÜRKÇE
SAYFA SAYISI	1743
YAZAR ADI	Bektaş KAR